Badanie EY: Rośnie przekonanie firm w Polsce do wdrożeń AI

Wyniki kolejnej edycji badania EY – Jak polskie firmy wdrażają AI – wskazują, że w ostatnim roku proces implementacji sztucznej inteligencji na rodzimym rynku sprawnie posuwa się do przodu. W przeciągu 12 miesięcy odsetek organizacji, które sfinalizowały z sukcesem wdrożenia rozwiązań AI urósł o 5 pkt. proc. (z 20 do 25%). W najbliższej przyszłości należy się spodziewać dynamizacji działań. Już jedna trzecia (31%) firm planuje w przeciągu najbliższych 18 miesięcy znacząco zwiększyć wydatki na wprowadzanie narzędzi opartych o sztuczną inteligencję – co stanowi wzrost prawie o połowę w porównaniu do 2023 roku. Takie podejście nie powinno dziwić, gdyż w przeciągu roku urósł priorytet dla implementacji narzędzi bazujących na sztucznej inteligencji (z 53% do 59% w zakresie wysoki lub bardzo wysoki), spada percepcja barier (z 38% do 18% w aspekcie zbyt wysokich kosztów), a 78% firm potwierdza osiągnięcie korzyści zamierzonych dzięki tej technologii.

- Sztuczna inteligencja zaczyna się coraz bardziej zadamawiać w polskim biznesie. Ostatni rok miał charakter przejściowy i minął na weryfikacji obszarów w organizacji, gdzie AI może przynieść najwięcej korzyści. W efekcie obserwujemy zupełne inne podejście przedsiębiorstw niż jeszcze kilkanaście miesięcy temu. Firmy przechodzą do rzeczywistego wykorzystania narzędzi AI. Wnioski są pozytywne, zwłaszcza w zakresie poprawy efektywności, dlatego w najbliższej przyszłości należy się spodziewać znaczącego wzrostu inwestycji w polskich przedsiębiorstwach. Będą one jednak coraz bardziej selektywne i dostosowywane do obszarów biznesu, gdzie potencjalne korzyści są największe – mówi Radosław Frańczak, Partner EY i Lider zespołu Technology Consulting.

Wyniki drugiej edycji badania EY - Jak polskie firmy wdrażają AI – wskazują, że proces pierwszych implementacji narzędzi bazujących na sztucznej inteligencji posuwa się sprawnie do przodu. W przeciągu roku odsetek firm, które zakończyły ten proces wzrósł o 5 pkt. proc. (z 20% do 25%), a o 2 pkt. proc. (z 42% do 40%) obniżył się udział przedsiębiorstw, w których projekty wdrożeniowe pozostają w trakcie realizacji. Równocześnie jednak zmniejsza się liczba firm niezdecydowanych. O prawie połowę (z 9% do 5%) spadł odsetek organizacji nie planujących podjęcia działań implementacji AI w perspektywie dwóch najbliższych lat, a o 4% (z 22% do 18%) zmalał zakres firm dopiero analizujących różne rozwiązania.

Nadchodzącą intensyfikację działań zwiastuje deklaracja gotowości polskich firm do efektywnej implementacji rozwiązań z zakresu sztucznej inteligencji. W przeciągu roku ten odsetek zwiększył się o 11 pkt. proc. – z 78% do 89%. Równolegle obserwowany jest spadek przedsiębiorstw, które raczej (z 8% do 4%) i zdecydowanie (z 4% do 0%) nie są gotowe na wprowadzenie AI. Oznacza to, że przedsiębiorstwa nauczyły się radzić sobie z barierami kosztowymi (18% wskazań wśród firm, które zrezygnowały z procesu wdrożeniowego – spadek o 20 pkt. proc.), technologicznymi (13% - spadek o 18 pkt. proc.) lub związanymi z bezpieczeństwem danych (15% - mniej o 12 pkt. proc.). Jednocześnie wysunięcie się na pozycję lidera aspektów organizacyjnych (22% - mniej o 2 pkt. proc.) może wskazywać, że transformacyjność AI powoduje że największe trudności w adaptacji mogą wcale nie leżeć w samej technologii, a firmy przechodząc do kolejnych faz wdrożeń zaczynają tego doświadczać.

Niemniej w najbliższej przyszłości należy spodziewać się dynamizacji procesu wdrożeniowego Potwierdzeniem chęci polskiego biznesu do rozszerzania obecności AI w firmach jest dostrzegalny wzrost deklaracji inwestycyjnych. W 2024 roku 31% ankietowanych przedsiębiorstw zadeklamowało chęć znaczącego zwiększenia wydatków na wprowadzenie narzędzi opartych o sztuczną inteligencję w perspektywie najbliższych miesięcy. W ciągu roku ten odsetek zwiększył się więc aż o 9 pkt. proc. (z 22%). Równocześnie o 3 pkt. proc. (z 23% do 20%) spadła liczba organizacji planujących pozostawić wydatki na niezmienionym poziomie, a jedynie 3% ankietowanych przedsiębiorstw chce zmniejszyć swój poziom inwestycji.

AI ma przede wszystkim zwiększać efektywność organizacyjną

Deklaracje firm wskazują, że w 2024 roku przedsiębiorstwa patrzą na sztuczną inteligencję przede wszystkim przez pryzmat zwiększania efektywności, a znacznie mniej jako możliwość tworzenia nowych produktów lub usług. Podejmowane działania najczęściej (39%) wynikają z założeń przyjętych dla poszczególnych funkcji biznesowych, a w dalszej kolejności z ogólnofirmowej strategii (28%) lub w odpowiedzi na bieżącej problemy (24%).

Na szczycie listy motywacji – podobnie jak rok wcześniej – znalazła się zaś automatyzacja procesów wewnętrznych (41% - wzrost o 1 pkt. proc) i możliwość lepszego dotarcia do klientów (35% - wzrost o 1 pkt. proc.). Dopiero na dalszych miejscach uplasowała się chęć wprowadzenia nowej usługi (15% - spadek o 2 pkt. proc) lub działania konkurencji (6% - spadek o 1 pkt. proc.). Nie może więc dziwić, że na liście głównych korzyści wynikających z implementacji AI ankietowane firmy wskazywały przede wszystkim na poprawę jakości usług (42%), zwiększenie skali działania (36%) oraz zmniejszenie kosztów (31%). Rozszerzenie oferty wskazało jedynie 10% badanych organizacji. Różnice pojawiają się jednak w zależności od wielkości organizacji. Średnie firmy częściej dostrzegają korzyści wynikające z poprawy jakości usług (46% vs. 37%) oraz wzrostu przychodów (33% vs. 24%). Natomiast duże organizacje są zdecydowanym beneficjentem zmniejszenia kosztów działalności (40% vs. 23%).

- Firmy, które mają za sobą pierwsze doświadczenia ze sztuczną inteligencją zaczynają proces weryfikacji początkowo przyjętych założeń. Na razie koncentrują się na aspektach wewnętrznych, związanych z efektywność organizacyjną. W efekcie wiedzą już, gdzie AI przynosi największe korzyści, a gdzie dalsze inwestycje nie są potrzebne. Daje im to przewagę nad przedsiębiorstwami będącymi dopiero na początku drogi. W szczególności, że z czasem należy spodziewać się rosnącej roli AI w kreowaniu nowych produktów oraz usług o innowacyjnym charakterze – dodaje Bartosz Pacuszka, Partner EY Polska, Lider zespołu AI Technology.

Narzędzia AI najczęściej wprowadzane są w obszarze obsługi klienta (41%) oraz marketingu i analiz rynku (41% - wzrost aż o 10 pkt. proc.), a nieco rzadziej w sprzedaży (38%), IT (33%) oraz aspektach związanych z cyberbezpieczeństwem (28%). Różnice związane z wielkością badanej organizacji są szczególnie widoczne w dwóch ostatnich kwestiach. W przypadku IT różnica wynosi 10 pkt. proc. na korzyść dużych firm (38% vs. 28%), a cyfrowej odporności – 5 pkt. proc. (31% vs. 26%). Może to świadczyć o większej dojrzałości lub świadomości tych przedsiębiorstw w zakresie dotychczas wprowadzonych zabezpieczeń przed cyfrowymi zagrożeniami. Rośnie również odsetek firm analizujących bezpieczeństwo wdrażanych systemów - z 60% do 65%

Dostrzegalne są jednak również pierwsze rozczarowania, zwłaszcza w obszarach które historycznie miały relatywnie mało doświadczeń z technologią, a wiązały bardzo duże nadzieje z rozwojem GenAI. Przykładem mogą być funkcje HR (18% - wzrost o 1 pkt. proc.) i podatkowo-proceduralne (5% - spadek o 1 pkt. proc.). Podobnie jak rok temu zamykają one listę działów w firmach, gdzie wprowadzana jest sztuczna inteligencja, a notowane zmiany procentowe są niemalże niezauważalne. Pokazuje to, że wdrożenia generujące wartość dodaną niekoniecznie są zawsze proste, mimo dostępności technologii.

Sposób wdrażania ma znaczenie

Wyniki badania wskazują, że 78% firm które zakończyły już proces implementacji pierwszych narzędzi bazujących na AI osiągnęły zamierzone korzyści. Jednym z nich bez wątpienia jest wzrost efektywności prowadzonych działań. Aż w jednej trzeciej przypadków (29%) poprawa miała znaczący (powyżej 40%) charakter. W większości – 62% ankietowanych organizacji – wdrożenie rozwiązań sztucznej inteligencji przyniosło przynajmniej umiarkowanie pozytywny wpływ (minimum 10%). Zdecydowanie największy odsetek wskazań w tym zakresie potwierdza, że relatywnie łatwo jest osiągnąć w organizacji przynajmniej średni poziom. Co jednak ciekawe w bardzo zbliżonym – relatywnie rzadkim - stopniu przedsiębiorstwa osiągają śladowe (poniżej 10%) oraz znakomite (powyżej 60%) przełożenie AI na wzrost efektywności. W tym pierwszym przypadku taką odpowiedź wskazało 6% ankietowanych organizacji, a w drugim – 9%.

Firmy rozkładają dostępny budżet na szereg obszarów, co tylko potwierdza jak skomplikowanym procesem jest implementacja narzędzi bazujących na sztucznej inteligencji. Środki były przeznaczane przede wszystkim na integrację systemów AI (45%), zakup gotowych rozwiązań AI (44%), cyberbezpieczeństwo (34%) oraz budowę własnych rozwiązań (34%), a także przygotowanie i zarządzanie danymi (31%).

Sam proces wdrożeniowy realizowany jest najczęściej przez zespół wewnętrzny przy współpracy z zewnętrznymi dostawcami (35% - wzrost r/r o 6 pkt. proc). Sugeruje to, że firmy widzą korzyści w łączeniu wiedzy swoich pracowników z ekspertyzą konsultantów. Nieco rzadziej wybierana była realizacja w całości przez zespół wewnętrzny (24%, spadek o 2 pkt. proc.) lub wyłącznie przez zewnętrznych partnerów (33%, wzrost o 1 pkt. proc.). Wykorzystywanie narzędzi AI wiąże się również z reorganizacją wewnętrznych zasobów. W 32% ankietowanych firm powołano całkowicie nowy funkcję, w 29% nastąpiło jej wyodrębnienie z dotychczasowych struktur, a w 28% rozszerzenie kompetencji istniejącego zespołu.

- W polskich firmach rośnie wiedza na temat działań jakie są niezbędne do efektywnej implementacji narzędzi opartych na AI. Przestaje to już być podróż w nieznane, ale  zaplanowany element cyfrowej transformacji, uwzględniający takie aspekty jak cyberbezpieczeństwo czy zgodność z regulacjami. Wzrost świadomości przekłada się również na podejmowane decyzje. Kompleksowość realizacji całego procesu wdrożeniowego sprawia, że firmy coraz częściej zdają się sięgać po wsparcie zewnętrznych partnerów – podsumowuje Ewa Nowakowska, Partnerka EY Polska, Liderka zespołu AI Data Science.

O badaniu

Druga edycja badania – Jak polskie firmy wdrażają AI – została opracowana na zlecenie EY Polska przez Cube Research w okresie październiku 2024 roku na próbie 501 dużych i średnich przedsiębiorstw działające w branżach produkcyjnej, usługowej i handlowej.