Znaczący obiekt przodków Aborygenów Tasmańskich powraca na Tasmanię w Australii po 230 latach

• Odgrywająca ważną rolę dla kultury przodków Aborygenów Tasmańskich – rikawa (naczynie z wodorostów do noszenia wody) powróciła na Tasmanię 230 lat po zabraniu  
• Cenny obiekt kultury, skarb kultury Aborygenów Tasmańskich, był eskortowany przez francuskich kuratorów lecących liniami Emirates 
• Rikawa jest wystawiona w Tasmanian Museum and Art Gallery (TMAG) 

22 lutego 2023 r. – Warszawa, Polska – Naczynie do noszenia wody z wodorostów, znane w języku Palawa używanym przez Aborygenów Tasmańskich pod nazwą rikawa, powróciło do Tasmanii po 230 latach za granicą. Zidentyfikowana w 2019 r. w Musée du quai Branly – Jacques Chirac w Paryżu rikawa, która została wypożyczona na dwa lata, jest teraz wystawiana na nowej wystawie Tasmanian Museum and Art Gallery (TMAG) – taypani milaythina-tu: Powrót do kraju. 

Rikawa została wykonana pod koniec XVIII wieku z morskiej brunatnicy, drewnianych cienkich szpikulców i wiązadeł z włókien roślinnych. Naczynie to było używane przez lud Palawa do przechowywania i przenoszenia wody, zasobu podtrzymującego życie. Przedmiot ten został zebrany w pobliżu zatoki Recherche w 1792 roku przez ekspedycję Bruni d'Entrecasteaux. Wzmianki o jego istnieniu w zbiorach prywatnych pochodzą z lat 20. XIX wieku, kiedy to został zilustrowany w katalogu. Następnie wszedł do francuskich kolekcji publicznych. Był wystawiany w Luwrze, a potem przez lata stopniowo niepoprawnie oznaczany, przez błędny opis materiałów, z których został zrobiony oraz kraju pochodzenia, zanim trafił do różnych kolekcji muzealnych w Paryżu. 

Jest to jedna z zaledwie dwóch znanych historycznych rikaw. Druga rikawa została zabrana około 1850 r. i wystawiona na Wielkiej Wystawie w Londynie w 1851 r., zanim została przekazana wraz z innymi obiektami Aborygenów Tasmańskich do British Museum. Obecnie obiekt jest także prezentowany w TMAG jako część wystawy. 

Błędnie oznaczona rikawa została ponownie odkryta w 2019 r., znajdowała się wówczas w afrykańskiej kolekcji Jacquesa Chiraca w Musée du quai Branly. Dr Gaye Sculthorpe, wywodząca się z ludu Palawa i doświadczona kuratorka muzeów pracująca w British Museum, która badała historię swojej rodziny, natknęła się na rysunek wykonany w latach 90. XIX wieku w Muzeum Etnograficznym Luwru w Paryżu. 

– To jeden z najważniejszych eksponatów Aborygenów w każdej kolekcji muzealnej. To niezwykle ważne dla ludu Palawa, aby mogli go ponownie zobaczyć w swoim kraju. Chciałam pogratulować wszystkim zaangażowanym, którzy sprawili, że tak się stało – powiedziała dr Gaye Sculthorpe, profesor na Wydziale Dziedzictwa Kulturowego i Studiów Muzealnych na Uniwersytecie Deakin.

Podróż do domu na Tasmanię  

Będąc dumnym sponsorem wystawy w TMAG, linie Emirates przetransportowały rzadką i cenną rikawę pod opieką i nadzorem kuratorów z Musée du quai Branly – Jacquesa Chiraca. Rikawa wyruszyła z paryskiego lotniska Charlesa de Gaulle’a, zatrzymując się w węźle lotniczym Dubai International Airport, po czym udała się do Melbourne w Australii. Kontynuowała swoją podróż lotem code-share z Qantas na lotnisko Hobart. 

Przed opuszczeniem Paryża rikawa została sprawdzona na podstawie raportu o stanie, czyli szczegółowej fizycznej oceny stanu obiektu, przed umieszczeniem w specjalnie zaprojektowanej i klimatyzowanej walizce na czas podróży. Kuratorzy eskortujący rikawę mogli przeprowadzać kontrole podczas lotu i na granicach, aby upewnić się, że jest bezpieczna. Podczas całej podróży kuratorzy mieli bezpośredni kontakt z personelem pokładowym Emirates, aby pomóc w bezproblemowej podróży rikawy. Po przybyciu na Tasmanię rikawa ponownie przeszła szczegółową kontrolę stanu technicznego, który potwierdził, że nie było uszkodzeń, zanim została umieszczona w specjalnie zaprojektowanej i klimatyzowanej gablocie. 

Stéphanie Leclerc-Caffarel znalazła się w grupie, która udała się na Tasmanię w związku z powrotem rikawy do domu. Przywołując to doświadczenie, Stéphanie Leclerc-Caffarel, kuratorka Pacific Collections w Musée du quai Branly mówi, że: To zdumiewające, że 230 lat temu francuska ekspedycja przybyła na to wybrzeże, zdobyła rikawę i przewiozła ją przez oceany. Teraz, wieki później, jesteśmy tutaj, w tym samym miejscu, przewożąc ją z powrotem do domu. To naczynie do noszenia wody z wodorostów jest narodowym skarbem Francji i skarbem kulturowym mieszkańców Tasmanii. Kto by pomyślał, że tak mały artefakt mógł zjednoczyć tak wielu ludzi z różnych stron świata w tak odległym miejscu Tasmanii. 

Latanie liniami Emirates 

Linie Emirates mają duże doświadczenie w transportowaniu na pokładzie swoich samolotów cennych przedmiotów i wartościowych obiektów, w tym trofeów sportowych, takich jak FA Cup, Web Ellis Cup, ICC Cricket World Cup, oprócz innych historycznych artefaktów. Przy transporcie cennych przedmiotów z różnych stron świata jest zachowana szczególna ostrożność.  

– To dla nas niezwykły zaszczyt, że możemy uczestniczyć w przewozie z jednego końca świata na drugi tego historycznego przedmiotu należącego do kultury Aborygenów Tasmańskich. Zapewniamy , że dołożyliśmy wszelkich starań, by bezcenne naczynie do noszenia wody z wodorostów ponownie powróciło do swoich tradycyjnych właścicieli. Zależy nam na ponownym zjednoczeniu Australijczyków z całego świata, niezależnie od tego, czy poprzez miejsce, ludzi, czy obiekty kulturowe, które mają dla nich szczególne znaczenie – powiedział Barry Brown, Divisional Vice President of Australasia for Emirates. 

Linie Emirates latają do Australii od 1996 roku i przewiozły ponad 40 milionów pasażerów na trasach do i z Australii. W tym okresie linia lotnicza od dawna wspiera instytucje artystyczne, kulturalne i sportowe, inwestując ponad 100 milionów dolarów w inicjatywy, w tym Orkiestry Symfoniczne z Sydney i Melbourne.