Ważne badania naukowców z Instytutu Medycyny Weterynaryjnej SGGW nad wirusami zwierzęcymi

Zespół naukowców z Instytutu Medycyny Weterynaryjnej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, pod kierunkiem prof. dr. hab. Tomasza Stadejka przeprowadził i opublikował badania nad cirkowirusami świń, które wpisują się w najbardziej aktualne światowe trendy badań nad nowymi i ponownie pojawiającymi się („emerging and re-emerging”) wirusami tego gatunku zwierząt. Publikacje są podsumowaniem kilkuletnich badań zespołu, w tym pierwszego opisania w Europie cirkowirusa świń typ 3, czy parwowirusa świń 7.

Prof. dr hab. Tomasz Stadejek  wraz zespołem badawczym został uhonorowany nagrodą w kategorii „Nauka” podczas Gali Nauki Polskiej 2022.

Osiągnięcia naukowe zespołu prof. dr. hab. Tomasza Stadejka maja duże znaczenia naukowe i praktyczne. Przyczyniają się do poszerzania globalnej wiedzy na temat znaczenia i ewolucji cirkowirusów i parwowirusów  świń. Wyniki dociekań zostały udokumentowane pięcioma publikacjami w czasopismach naukowych o najwyższej randze dla weterynarii i wirusologii.

W latach 2019–2022 prof. dr hab. Stadejek prowadził badania nad nowo pojawiającymi się wirusami świń w ramach realizacji 3 grantów finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki i Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (KNOW – Zdrowe Zwierzę – bezpieczna żywność). Efektem badań jest pięć bardzo wartościowych publikacji o łącznym IF = 17,372.

Praca zespołu pod kierunkiem prof. dr hab. Tomasza Stadejka uaktualnia wiedzę na temat znaczenia i ewolucji cirkowirusów i parwowirusów świń. Zespół wykazał, że w Polsce krążą trzy genotypy PCV2: PCV2a, PCV2b i PCV2d; zaproponował nowe kryteria diagnostyczne oceny zakażeń i skuteczności szczepień.

W ostatnich latach na świecie doszło do wystąpienia kilku dramatycznych epidemii wywołanych wcześniej nieznanymi koronawirusami, które wyewoluowały u gatunków inne niż człowiek.

Rozwój technik diagnostycznych, w tym sekwencjonowania nowej generacji przyczynił się w ostatnich latach do odkrycia nowych patogenów zwierząt domowych, w tym świń. Znaczenie takich zakażeń dla zdrowia zwierząt i człowieka jest często nieznane i wymaga szeroko zakrojonych badań, w tym diagnostycznych i epidemiologicznych. Ze względu na fakt, że zakażenia nowymi, i wcześniej znanymi występującymi endemicznie wirusami często wzajemnie sobie towarzyszą, i mogą wpływać na skuteczność zwalczania chorób o dużym znaczeniu ekonomicznym, badanie tych interakcji jest niezwykle ważne z naukowego i praktycznego punktu widzenia. Tematyki tej dotyczą publikacje zespołu w składzie prof. dr hab. Tomasz Stadejek, dr Aleksandra Woźniak, dr Dagmara Miłek.

Aktualnie trwająca pandemia wirusa SARS-Cov2 jest wyjątkowo bolesnym dowodem na niezwykle istotna rolę badania zmienności i występowania wirusów krążących, niekiedy enzootycznie, w populacjach zwierząt dzikich i domowych. Wirusy podlegają ciągłej ewolucji, dzięki czemu mogą nabywać nowych właściwości chorobotwórczych lub, przekraczając bariery gatunkowe, adaptować się do organizmów nowych gospodarzy.

Mimo, że wirusy będące przedmiotem badań mają potwierdzone naukowo, lub potencjalne, znaczenie dla zdrowia świń, należy podkreślić, że na przykład cirkowirusy świń izolowano od gatunków innych niż świnia, czy dzik, przeżuwaczy, gryzoni, psowatych, owadów i skorupiaków. Wykrycie antygenów lub DNA cirkowirusów w próbkach kału człowieka lub wymazach z dróg oddechowych, lub swoistych przeciwciał w surowicy podkreśla potencjał zoonotyczny tych gatunków.