środowisko naturalne/ekologia nauka/edukacja/szkolenia

Naukowcy z PG badają wpływ zmian klimatu na skład chemiczny wód syberyjskich

31.08.2021 | Politechnika Gdańska

Badaczki z Politechniki Gdańskiej wraz z naukowcami z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego analizują wpływ zmian klimatycznych na obecność zanieczyszczeń uwalnianych z wieloletniej zmarzliny na Syberii. Pierwszym etapem badań był udział w wyprawie badawczej do Północno-Wschodniej Stacji Naukowej Rosyjskiej Akademii Nauk (NESS RAN) na Kołymie, gdzie zmarzlina występuje w postaci masywnych warstw lodu.

 

W ramach projektu PollAct, który realizowany jest pod kierunkiem dr hab. Danuty Szumińskiej, prof. uczelni z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, dr inż. Małgorzata Szopińska z Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiska PG oraz dr Krystyna Kozioł z Wydziału Chemicznego PG prowadziły badania w Arktyce Rosyjskiej (Cherski). W pobliżu miejsca badań znajduje się tzw. Park Plejstoceński, gdzie rosyjscy naukowcy od 1988 r. pracują nad odtworzeniem ekosystemów trawiastych poprzez wypas dużych roślinożerców, co ma pomóc w ochronie wrażliwej na zmiany klimatyczne wieloletniej zmarzliny i może przyczynić się do zmniejszenia emisji metanu do atmosfery.

Badania realizowane na terenie Arktyki Rosyjskiej obejmują analizę uwalniania się różnych klas zanieczyszczeń, w szczególności trwałych zanieczyszczeń organicznych, z topniejącej wieloletniej zmarzliny i określenie wpływu zmian klimatycznych na ich obecność w rzekach i jeziorach.

– Pobierałyśmy próbki wody rzecznej i jeziornej zasilanej m.in. wodą pochodzącą z topnienia zmarzliny oraz lodu zmarzlinowego, aby stwierdzić czy zanieczyszczenia przez nas oznaczane mogą się z niej uwalniać w znaczącym stopniu – mówi dr inż. Małgorzata Szopińska. – Jeżeli ta hipoteza się potwierdzi, projekt ma szansę na kontynuację w szerszym zakresie przestrzennym i czasowym.

Grupa badawcza planuje wykonanie analizy na obecność związków z grupy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych pochodzących ze spalania różnych substancji organicznych, w tym paliw kopalnych i biomasy, a także z pożarów lasów.

–  Niektóre z nich są rakotwórcze, wszystkie bardzo trwałe i szkodliwe dla ekosystemów, już i tak narażonych na różnorodne czynniki stresu – tłumaczy dr Krystyna Kozioł. – Pierwsze wyniki mają być dostępne za kilka miesięcy, ale działać trzeba już dziś, aby jak najszybciej ograniczać spalanie paliw kopalnych i emisję gazów cieplarnianych, bo pożary i potencjalne emisje zanieczyszczeń z topniejącej zmarzliny to tylko niektóre z wielu skutków zmian klimatycznych.

 

Znaczenie badań dla całego globu

Badaczki podkreślają, że nawet odległe obszary Ziemi są ze sobą silnie powiązane i badania Arktyki mają znaczenie dla całego globu. 

–  Region Kołymy jest odwadniany przez jedną z wielkich rzek syberyjskich, która odprowadza wody do Oceanu Arktycznego, a więc zanieczyszczenia potencjalnie przez nas wykryte mogą oddziaływać na duży obszar – mówi dr Krystyna Kozioł. – Ponadto, tajanie wieloletniej zmarzliny jest jednym z bardziej wyraźnych skutków zmian klimatycznych wywołanych działalnością człowieka, będzie się pogłębiać i może prowadzić do licznych negatywnych efektów w środowisku. Przedmiotem naszych badań jest jeden z takich efektów, czyli uwalnianie się zanieczyszczeń chemicznych o długim czasie przebywania w środowisku. Mogą one wpływać na wrażliwy ekosystem Arktyki, co w czasach kryzysu bioróżnorodności jest ważną kwestią.

Badaczki z PG dodają, że wciąż pozostają luki w wiedzy o kaskadowych skutkach zmian klimatycznych dla ekosystemów. 

–  Wykrywanie dodatkowych skutków zmian klimatu w postaci uwalniania zanieczyszczeń pozwoli nam prawidłowo ocenić zagrożenie – mówi dr inż. Małgorzata Szopińska. – Niestety, wieści dotyczące zmian klimatycznych ogólnie są bardzo poważne, a ostatni raport Międzyrządowego Panelu ds. Zmian Klimatu (IPCC) mówi o praktycznie zagwarantowanym ociepleniu o 1,5 oC w krótkiej perspektywie czasu, a najbardziej prawdopodobny scenariusz to ok. 3 oC  ocieplenia do końca wieku. Przy czym efekt bardzo zależy od działania, które ludzkość podejmie zbiorowo, żeby ograniczyć emisję gazów cieplarnianych, a warto walczyć o każdy ułamek stopnia mniej. Świadomość dalekosiężnych i różnorodnych skutków zmian klimatu pomaga się z nimi zmierzyć, zaakceptować trudną prawdę i podjąć odpowiednie działanie ograniczające ich negatywne aspekty.

Zespół badawczy powołany do prowadzenia kompleksowych badań chemicznych i mikrobiologicznych obszarów polarnych: Arktyki i Antarktyki na Politechnice Gdańskiej działa pod kierunkiem Prof. Żanety Polkowskiej z Wydziału Chemicznego.

Projekt PollAct kierowany przez dr hab. Danutę Szumińską, prof. uczelni z UKW jest finansowany ze środków UE oraz współfinansowany ze środków na podtrzymanie potencjału naukowego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego i Politechniki Gdańskiej.

 

Praca naukowca w warunkach syberyjskich

Dr Krystyna Kozioł:

Przed wyjazdem ostrzegano nas, że na miejscu badań występują temperatury powyżej 30 stopni Celsjusza. Co prawda lata syberyjskie potrafią być ciepłe, w końcu to klimat kontynentalny, ale 32 stopnie na Kołymie tego lata to już przesada! W całym regionie (Jakucji) zanotowano nawet +48 stopni. Mimo, że wcześniej czytałam artykuły nt. pożarów na Syberii, to w Jakucku zaskoczyło mnie niebo zasnute dymem i odwołane loty. Na żywo katastrofy naturalne robią naprawdę piorunujące wrażenie.

Dr inż. Małgorzata Szopińska:

Podczas pobytu na Syberii najbardziej zbudowana byłam postawą Rosjan, ich otwartością, rodzinną atmosferą i troską jaką nas otoczyli. Dzięki ich pomocy, mimo utrudnień związanych z restrykcjami z powodu COVID-19 udało się zorganizować wszystkie potrzebne dokumenty i zarezerwować sprawdzone kierunki linii lotniczych, tak by podróż mogła przebiegać najsprawniej. Fascynującym doświadczeniem było zobaczenie na własne oczy Parku Plejstoceńskiego, który jest ogromnym przedsięwzięciem naukowym.

kontakt dla mediów
Politechnika Gdańska
Biuro Prasowe Politechniki Gdańskiej

biuro.prasowe@pg.edu.pl

tel: 58/347 29 99

tel: 664166296

Maciej Dzwonnik
Rzecznik Prasowy, Politechnika Gdańska
Maciej Dzwonnik

maciej.dzwonnik@pg.edu.pl

tel: 58 347 14 67

tel: 509 470 073

Specjalista Dział Promocji, Politechnika Gdańska
Agata Cymanowska

agata.cymanowska@pg.edu.pl

tel: 58 347 29 99

tel: 664 166 296

Specjalista Dział Promocji i Biuro Prasowe, Politechnika Gdańska
Paweł Kukla

pawel.kukla@pg.edu.pl

tel: 58 347 29 63

tel: 600 960 671

informacje o firmie

załączniki

kontakt dla mediów
Politechnika Gdańska
Biuro Prasowe Politechniki Gdańskiej

biuro.prasowe@pg.edu.pl

tel: 58/347 29 99

tel: 664166296

Maciej Dzwonnik
Rzecznik Prasowy, Politechnika Gdańska
Maciej Dzwonnik

maciej.dzwonnik@pg.edu.pl

tel: 58 347 14 67

tel: 509 470 073

Specjalista Dział Promocji, Politechnika Gdańska
Agata Cymanowska

agata.cymanowska@pg.edu.pl

tel: 58 347 29 99

tel: 664 166 296

Specjalista Dział Promocji i Biuro Prasowe, Politechnika Gdańska
Paweł Kukla

pawel.kukla@pg.edu.pl

tel: 58 347 29 63

tel: 600 960 671

informacje o firmie