Eksport i innowacje motorem mikro i małych firm na Mazowszu

Mazowieccy drobni przedsiębiorcy są w rekordowo dobrych nastrojach – wskazują wyniki szóstej edycji „Raportu o sytuacji mikro i małych firm w roku 2015” Banku Pekao. Największymi optymistami są przedsiębiorcy z Warszawy oraz z podregionu warszawsko-zachodniego. Mniej pozytywne nastroje dominują w podregionie radomskim. To m.in. eksport oraz innowacje ożywiły sytuację gospodarczą mikro i małych firm.

W województwie mazowieckim średni Ogólny Wskaźnik Koniunktury [1] mikro i małych firm wzrósł rok do roku aż o 4 p.p., osiągając najwyższy historycznie poziom 99 pkt. Z największym wzrostem w kraju Mazowsze uplasowało się na szóstym miejscu spośród 16 badanych województw (pomorscy przedsiębiorcy są najbardziej zadowoleni z prowadzonej działalności – 100 pkt.). Średni wskaźnik jest wypadkową oceny sytuacji za poprzednie 12 miesięcy oraz prognoz na kolejne 12 miesięcy. W najnowszym badaniu wyniósł 98 pkt. dla całego kraju. Największymi optymistami na Mazowszu okazali się właściciele firm z Warszawy, którzy miniony rok ocenili na 99,1 pkt. (średnia krajowa to 96,4 pkt.) a perspektywy najbliższych 12 miesięcy na 103 pkt. (średnia dla kraju to 100,2 pkt.). Rok 2015 wysoko oceniły również firmy z regionu ostrołęcko-siedleckiego – 97,5 pkt. Ich prognozy na 2016 r. są nieco słabsze – 97,4 pkt. Dużo mniej pozytywne nastroje zdominowały podregion radomski, którego przedsiębiorcy ocenili rok 2015 na 92,5 pkt., a perspektywy na 2016 r. – na 97,1 pkt. Wskaźnik koniunktury tworzą wyniki badania wymienionych obszarów firm: ogólna sytuacja gospodarcza kraju, sytuacja branży, sytuacja finansowa firmy, w tym przychody i wynik finansowy, zatrudnienie, dostępność zewnętrznego finansowania oraz zatory płatnicze.

– Czteropunktowy wzrost wskaźnika wśród mazowieckich przedsiębiorców to sukces, do którego przyczyniły się m.in. wzrost eksportu oraz większa otwartość na innowacje. Wyniki Raportu pokazują, że najlepsze nastroje panują w subregionie warszawskim, potem warszawsko-zachodnim oraz ostrołęcko-siedleckim. Najtrudniej powodzi się mikro i małym przedsiębiorcom z obszaru radomskiego – komentuje Jakub Fulara z Departamentu Klienta Biznesowego w Banku Pekao.

Najwyższy w Polsce eksport jest domeną mazowieckich przedsiębiorców. W 2014 r. 12,8% firm eksportowało produkty i usługi za granicę, rok później liczba ta wzrosła do 20% (przy średniej krajowej 16%). Liderem w eksporcie jest Warszawa – tu eksportuje 27% mikro i małych przedsiębiorców (w 2014 r. było to 17%). Dla porównania w Krakowie odsetek ten wynosi 17%, we Wrocławiu 23%, a w Trójmieście 22%. W ostrołęcko-siedleckim sprzedaje za granicę 15% mikro i małych firm – to wzrost o 9 p.p. względem poprzedniego badania. Najmniej przedsiębiorców eksportuje w podregionie radomskim – 6%. Mazowieccy przedsiębiorcy są też coraz bardziej zadowoleni z przychodów pochodzących z działalności eksportowej. Każda nowa edycja Raportu Banku Pekao wykazuje coraz większe zainteresowanie mikro i małych przedsiębiorców działalnością eksportową.

Wraz z eksportem na Mazowszu wzrosły inwestycje mikro i małych firm. W 2015 r. inwestowało 42% przedsiębiorców (w 2014 r. – 39,9%, w 2013 r. – 33,5% ). Jest to wynik nieco gorszy niż średnio w Polsce (46%). Raport podaje, że w każdym województwie wzrosła liczba inwestujących firm. W krajowej czołówce są lubelskie i świętokrzyskie. Największy odsetek mazowieckich firm otwartych na inwestycje występuje w podregionach ostrołęcko-siedleckim oraz radomskim (odpowiednio 46% i 44%), najmniejszy w podregionie ciechanowsko-płockim (39%), choć ten region najbardziej optymistycznie zakłada, że w 2016 r. udział inwestujących wzrośnie aż do 46%. W 2015 r. podregion radomski najczęściej korzystał z inwestycyjnych kredytów bankowych, najrzadziej Warszawa. Dotacje unijne cieszyły się natomiast powodzeniem w podregionie warszawsko-zachodnim, a najbardziej sceptyczni wobec tej formy finansowania inwestycji byli warszawiacy.

Mazowsze w 2015 r. było najbardziej otwartym obszarem na wdrażanie innowacyjnych rozwiązań. Innowacje produktowe w 2015 r. wprowadziło 29% mikro i małych przedsiębiorstw z Mazowsza (średnia krajowa to 26%), a innowacje procesowe – 22% ankietowanych (średnia krajowa to 17%). Warszawa oraz podregion warszawsko-zachodni prezentują najbardziej otwartych przedsiębiorców w zakresie innowacji produktowej, jak i procesowej. Natomiast firmy z obszaru radomskiego (innowacja produktowa) i ostrołęcko-siedleckiego (innowacja procesowa) są najbardziej wstrzemięźliwe. Innowacje są finansowane przede wszystkim ze środków własnych. Z funduszy unijnych na innowacje najczęściej korzystają firmy warszawskie.

Wyniki Raportu Banku Pekao od 3 lat pokazują, że największą barierą rozwojową dla mikro i małych firm w Polsce jest nadal wysokość podatków – najczęściej wskazywali ją mazowieccy respondenci. Inne utrudnienia na Mazowszu to m.in. konkurencja innych firm, obciążenia biurokratyczne oraz skomplikowane przepisy prawne.

– W rankingu barier rozwojowych wyraźnie w dół przesunęła się bariera związana z korupcją, zajęła ostatnie miejsce. Mniej problematyczna jest również szara strefa, zatory płatnicze i dostęp do finansowania zewnętrznego. Nie można narzekać na brak wykwalifikowanych pracowników, są dostępni szczególnie na Mazowszu – mówi Tomasz Kierzkowski z Departamentu Klienta Biznesowego w Banku Pekao.

Tematem specjalnym tegorocznej edycji Raportu są startupy czyli firmy, które działają na rynku krócej niż 3 lata. Startupy z dużo większym optymizmem oceniają otaczającą rzeczywistość. Ogólny Wskaźnik Koniunktury wyniósł 104 punkty. Zmiany, które ułatwiłyby rozpoczynanie i prowadzenie działalności gospodarczej startupom to mniejsze koszty pracy (ZUS, podatki; 50% wskazań), lepszy dostęp do finansowania (27%) oraz uproszczenie przepisów (11%).

Raport Banku Pekao powstał w oparciu o wywiady telefoniczne z właścicielami ponad 6,9 tys. mikro i małych firm, prowadzone we wrześniu 2015 r. Wyniki badania przedstawione są na poziomie kraju, 16 województw oraz 66 grup subregionalnych, jak również według branż, wielkości firmy i okresu funkcjonowania na rynku. Respondenci odpowiedzieli na 70 pytań.

[1] Wskaźniki w ramach badania mogą przyjmować wartości od 50 do 150, przy czym 50 oznacza „dużo gorzej”, 75 – „gorzej”, 100 – „ani lepiej, ani gorzej”, 125 – „lepiej”, 150 – „dużo lepiej”.